Türkiye'de Yün
İnsanın ilk çağlardan bu yana kullandığı, yüzde yüz doğal elyaf yün, bugün sürdürülebilirlik ve sağlıklı yaşam trendlerinin sonucunda yeniden yükselişte. Yün ihracatında ilk 4’te yer alan Türkiye ise markalaşma atağı ile daha kaliteli ve lüks algılanan yünlü kumaş üretimiyle arzuladığı katma değeri yaratabilir.
Tekstil ve hazır giyim sektörünün önemli hammaddelerinden, 10 bin yıllık mirasa sahip doğal bir elyaf; yün… İlk çağlardan bu yana, insanın doğayla mücadelesinde, hep yanında olmuş dost ürün yün, bugün yeniden keşfediliyor. Çünkü koyundan elde edilen ve her yıl yenilenebilen yüzde yüz doğal bir kaynak olarak nefes alan, nem kontrolü sağlayan yün; hem tüketiciler hem de üreticiler açısından giderek daha kıymetli bir materyale dönüşüyor. Sürdürülebilirlik kavramının şirketler için giderek önem kazandığı günümüzde, 90’lı yıllardan bu yana yün üretiminde yaşanan düşüşün önüne geçilmesi amacıyla dünyada çeşitli yün kampanyaları düzenleniyor. İngiliz Kraliyeti’nin veliahtı Prens Charles’ın da aralarında bulunduğu birçok ünlü isim, yünü anlatan kampanyalarda gönüllü olarak görev alırken, birçok uluslararası sivil toplum kuruluşu da tekstil ve hazır giyim sektörü temsilcilerine yün kullanımının avantajlarını anlatıyor.
Amaç yünü özendirmek
İşte bu etkinliklerden biri de geçtiğimiz hafta Türkiye’de gerçekleşti. Yüne kalite belgesi vermek dahil, dünyada yün kullanımını artırma amacıyla eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları yürüten Avustralya merkezli Woolmark, geçen 2 hafta boyunca Türkiye’deydi. Türkiye’de yün kullanımının artırılması konusunda işbirlikleri geliştirmek amacıyla, 15 kişilik bir Woolmark ekibi Türk tekstil ve hazır giyim sektörü temsilcileriyle biraraya geldi. Tekstil ve hazır giyim ihracatında ilk 4’te yer alan Türkiye yıkanmış yün ihracatında da, son yıllarda yaptığı atakla İngiltere’yi geride bırakarak ilk 3’te yer alıyor. Ancak Türkiye aynı zamanda önemli bir yıkanmış yün ithalatçısı. Yün ithalatında ilk 20 ülke arasında yer alan Türkiye 2000’lerin başında 8 bin ton olan yıkanmış yün ihracatını 2012’de 10 bin tona yaklaştırırken, 6 bin ton civarında olan ithalatını da yarı yarıya azaltarak 2012’de 3 bin tona kadar düşürdü. Teknolojideki gelişmelerle birlikte artık yaz-kış her mevsimde kullanılabilen yün, hazır giyim, ev tekstili ve teknik tekstilin önemli bir hammaddesi haline geldi. Dünyada koyun sayısının azalması ve çok yoğun emek isteyen bir alan olması nedeniyle yünün fiyatı artıyor. Dolayısıyla son dönemde yüne ilişkin lüks algısı güçlenmeye başlasa da, doğal yaşama dönüş trendinin etkisiyle, yüne olan talep de arttı. Türk tekstil ve hazır giyim sektörü sahip olduğu teknoloji ve know how ile yünlü kumaş konusunda markalaşma atağı yapabilecek kapasiteye sahip. Dolayısıyla bugüne kadar özellikle yünlü kumaş üretiminde belli bir seviyeye gelmiş üreticilerin uluslararası marka yaratma çabalarının desteklenmesi ve bu kapsamda uluslararası işbirliklerinin artırılması büyük önem taşıyor.
Yünün benzersiz özellikleri
- Yüzde yüz doğal
- Esnek
- Dayanıklı
- Isıyı yalıtır, kışın sıcak yazın serin tutar
- Güç Tutuşur
- Aleve maruz kalınca zehirli gaz salmaz
- UV Işınlarını geçirmez
- Islanmadan su tutar
- Tuttuğu suyu atmosfere bırakır
- Statik elektriğe duyarsız
Yün üretiminin önündeki zorluklar
- Düşük verim
- Rakip ürünlere verilen devlet destekleri
- Yeni nesillerin meşakkatli bir uğraş olan koyun yetiştirmeye mesafeli durması
- Dalgalanan yün talebinin fiyatlarda aşırı oynaklık yaratması
- Doğal afetler